De indrukwekkende prijsstijgingen zijn hoofdzakelijk te wijten aan de hervatting van de economische activiteiten na de lockdown. Dat heeft, vooral in Azië, geleid tot een erg grote vraag van bedrijven naar elektriciteit en vooral gas. De grote gasproducenten (Noorwegen, Rusland, enz.) zijn er tot dusver niet in geslaagd hun aanbod voldoende te verhogen, waardoor een onevenwicht op de markten is ontstaan, dat de gasprijzen opdrijft. Hetzelfde fenomeen zien we ook bij steenkool. En aangezien beide brandstoffen (gas en steenkool) worden gebruikt om een aanzienlijk deel van de in Europa verbruikte elektriciteit te produceren, is ook de prijs van elektriciteit gevoelig gestegen.
Energieleveranciers nemen immers een groot deel van hun energie (elektriciteit en gas) af op wholesaleniveau. De stijging van de kostprijzen heeft onvermijdelijk invloed op de tariefkaarten, waardoor de eindverbruiker uiteindelijk het gelag betaalt.
Impact op de facturen van particulieren
Bij Wikipower volgen we al ruim een jaar lang de evolutie van het jaarlijkse bedrag dat een gemiddelde consument moet betalen voor zijn elektriciteits- en gasfactuur. Zo blijkt uit de maandelijkse boordtabellen van de CREG, de federale energieregulator, een stijging van 861,40 euro op de jaarlijkse elektriciteitsfactuur tussen 2021 en 2022 en een stijging van 2648,11 euro voor aardgas.
Ben je van plan om van energiecontract te veranderen? Neem deel aan een groepsaankoop van Wikipower en geniet van exclusieve kortingen!
Evolutie van de jaarlijkse gasfactuur (in euro)
De stijging van de gasprijzen sinds september 2021 is werkelijk spectaculair. Op de grafiek hierboven zie je dat de jaarlijkse gasfactuur tussen september 2021 en januari 2022 is gestegen van € 1739,29 naar € 3781,81, een stijging met € 2042,52 in slechts vier maanden tijd.
Evolutie van de jaarlijkse elektriciteitsfactuur (in euro)
Naast de gasprijzen maken ook de elektriciteitsprijzen een forse stijging door. Als we de evolutiecurve bekijken, zien we een zeer duidelijke stijging sinds september 2021. Kijken we aandachtig naar de factuur, dan zien we een stijging met € 706,91 tussen september 2021 en januari 2022, waardoor de factuur van € 930,91 stijgt tot € 1637,82.
Terwijl 2020 en de eerste helft van 2021 werden gekenmerkt door bijzonder lage energieprijzen, begonnen de elektriciteits- en gasprijzen te stijgen in de tweede helft van 2021 als gevolg van het wereldwijde economische herstel na de lockdowns. Deze grote vraag naar energie houdt nog aan in 2022, nu energievoorziening en -opslag steeds moeilijker lijken, in het bijzonder wegens de oorlog in Oekraïne. Dit heeft helaas een impact op de elektriciteits- en gastarieven van de leveranciers in België.
Advies van Wikipower: verander je het best van energiecontract?
In deze context raadt Wikipower het volgende aan: consumenten die voor november 2021 een energiecontract met vast tarief hebben afgesloten, doen er goed aan hun huidige contract te behouden tot het afloopt.
Heb je echter een contract met variabel tarief of loopt je contract met vast tarief bijna af? Dan raden wij je aan van energiecontract te veranderen. Daartoe kun je je aanmelden voor een groepsaankoopaanbod. Door de kracht die uitgaat van de groep, kun je zo betere tarieven genieten. Ook kun je contracten en leveranciers vergelijken met een online tool zoals Energie-Vergelijker.be, de eerste door de CREG gecertificeerde website voor de vergelijking van energieprijzen. Deze aanbevelingen gelden zowel voor elektriciteit als voor aardgas.
Vergelijk wat te vergelijken valt, of waarom vaste met variabele prijzen vergelijken geen sinecure is
Sta je op het punt om van energiecontract te veranderen maar weet je niet of je, gezien de huidige prijsstijgingen, voor een contract met een vaste of variabele prijs moet kiezen?
Wat zijn vaste en variabele prijzen alweer?
Om te begrijpen wat volgt, moet je in het achterhoofd houden dat gas- en elektriciteitsleveranciers elke maand nieuwe tariefkaarten (vast en/of variabel) publiceren. Dat biedt hen de gelegenheid om hun verkoopprijzen aan te passen aan de marktomstandigheden. Vervolgens buigen we ons over het verschil tussen formules met een vaste prijs en formules met een variabele prijs. Hun benamingen zijn glashelder.
Een vaste prijs blijft constant tijdens de hele duur van het contract. Een variabele prijs daarentegen wordt geïndexeerd met een specifieke index. Die laatste varieert doorgaans elke maand of elk kwartaal.
Voor aardgas gebruiken heel wat leveranciers een geïndexeerde variabele formule volgens de TTF103-index (driemaandelijks referentie-index voor aardgas in België). Deze formule ziet er meestal als volgt uit:
TTF103 + X c€
Waarbij:
- TTF103 de waarde (excl. btw) van de index is die driemaandelijks wordt aangepast, uitgedrukt in c€/kWh;
- X de marge (excl. btw) van de leverancier is, uitgedrukt in c€/kWh.
Een consument die kiest voor een jaarcontract met variabel tarief zal dus bij elke actualisering van de index een andere prijs betalen.
Voorbeeld:
Stel dat een leverancier de volgende variabele formule (excl. btw) gebruikt voor gas:
TTF103 + 0,75 c€
De in 2019 gepubliceerde TTF103-waarden waren als volgt (€/MWh):
K1 2019 | K2 2019 | K3 2019 | K4 2019 |
23,970 | 15,790 | 11,563 | 15,953 |
Dat betekent dat de consument voor zijn gas het volgende tarief heeft betaald (c€/kWh, excl. btw):
K1 2019 | K2 2019 | K3 2019 | K4 2019 |
3,147 | 2,329 | 1,9063 | 2,3453 |
NB: Op zijn tariefkaart van november zal de leverancier de energieprijs in c€/kWh vermelden met gebruikmaking van de waarde van de index die van kracht is in het vierde kwartaal. Ook moet hij de toegepaste variabele tariefformule invoeren.
Tot slot, en om alle subtiliteiten van een variabel tarief te begrijpen, dient men rekening te houden met het feit dat het energieverbruik niet het hele jaar door constant is. Het is namelijk onderhevig aan een logische seizoensgebondenheid: in de winter verbruiken we meer energie dan in de zomer. Dat impliceert dat de prijzen in de koude maanden een grotere impact zullen hebben op de jaarlijkse factuur.

Moeilijk om verschillende principes te vergelijken
Twee redenen zetten ons aan om de vergelijking tussen vaste en variabele contracten te nuanceren.
Om te beginnen is de vergelijking afhankelijk van de datum waarop ze wordt uitgevoerd. Voor de variabele formules wordt immers elk kwartaal een nieuw tarief berekend. De historiek van de noteringen (elke maand gepubliceerd door de CREG) laat ons zien dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen de winterse (K1 en K4) en de zomerse kwartalen (K2 en K3). Het moment van het jaar waarop de vergelijking wordt uitgevoerd, zou dus een enorme invloed hebben op het vermelde tarief.
Het wordt dus snel duidelijk dat het resultaat van een vergelijking tussen een vast tarief en een variabel tarief heel anders wordt naargelang het kwartaal. Er bestaat dus een niet te verwaarlozen risico op onderwaardering (of overwaardering) van een mogelijke besparing.
Ten tweede is de exacte toekomstige waarde van de referentie-index voor de volgende kwartalen onvoorspelbaar. Talloze economische en/of politieke factoren kunnen een impact hebben op de energiebeurzen. Deze zijn natuurlijk niet te voorzien op het moment dat het energiecontract wordt afgesloten. Getuige de waardeverschillen van de TTF103-index die we de laatste jaren in het vierde kwartaal hebben gezien:
K4 2016: € 14,280/MWh
K4 2017: € 17,538/MWh
K4 2018: € 28,181/MWh
K4 2019: € 15,953/MWh
K4 2020: € 12,647/MWh
Q4 2021: € 64,938/MWh
Enige voorzichtigheid is dus geboden bij het vergelijken van een vast en een variabel tarief. Het prijsverschil dat op een bepaald tijdstip geldt, verandert telkens de index wordt bijgewerkt.
Moeilijkheden bij de vergelijking van de verschillende variabele tariefformules
Formules met vast tarief en variabel tarief zijn bijna onmogelijk te vergelijken, maar ook onderling zijn formules met een variabel tarief moeilijk te vergelijken! Hoe komt dat? Dat is te wijten aan het feit dat de referentie-index die in de prijsformule wordt gebruikt niet altijd dezelfde is: deze keuze wordt overgelaten aan de leverancier, waardoor de index erg verschillende waarden kan aannemen.
In ons vorig voorbeeld is de gebruikte indexparameter de TTF103, een contract dat genoteerd is op de termijnmarkt*. Het wordt om de drie maanden berekend door het rekenkundige gemiddelde van de ICE Endex Dutch TTF Gas Base Load Futures-noteringen (uitgedrukt in €/MWh) te nemen van de maand die voorafgaat aan het leveringskwartaal. Concreet was de TTF103-prijs voor het vierde kwartaal van 2021 berekend op basis van het rekenkundige gemiddelde van de noteringen voor de maand september 2021. De waarde van de indexeringsparameter TTF103 is altijd bekend voor het begin van het betrokken kwartaal.
*Zoals de naam al zegt, kunt u op de termijnmarkt (ook ‘futuresmarkt’ genoemd) energie kopen voor uitgestelde levering. Met andere woorden, er wordt van tevoren onderhandeld over de prijs van de energie die in de toekomst zal worden verbruikt.
Er zijn nog tal van andere indexen op de ‘futuresmarkt’:
TTF101: maandelijkse index. Net als de TTF103 wordt deze berekend in de maand voor de leveringsperiode, met dat verschil dat de TTF101 slechts voor één leveringsmaand geldt.
TTF303: driemaandelijkse index. In tegenstelling tot de TTF103 wordt deze index berekend op basis van het rekenkundige gemiddelde van de noteringen van de drie maanden die aan de levering voorafgaan. Hij blijft drie maanden geldig.
Als de futuresmarkt een hoge volatiliteit vertoont, zoals het geval was in het vierde kwartaal van 2021, zijn er aanzienlijke verschillen tussen de indexen, wat kan worden verklaard door hun verschillende berekeningsmethoden.
Maand | TTF 101 (€/MWh) | TTF 103 (€/MWh) | TTF 303 (€/MWh) |
Januari 2021 | 16,30 | 16,17 | 14,93 |
Februari 2021 | 20,40 | 16,17 | 14,93 |
Maart 2021 | 17,46 | 16,17 | 14,93 |
April 2021 | 17,50 | 17,41 | 16,92 |
Mei 2021 | 20,31 | 17,41 | 16,92 |
Juni 2021 | 25,02 | 17,41 | 16,92 |
Juli 2021 | 28,91 | 28,74 | 24,67 |
Augustus 2021 | 35,87 | 28,74 | 24,67 |
September 2021 | 44,18 | 28,74 | 24,67 |
Oktober 2021 | 64,70 | 64,94 | 48,41 |
November 2021 | 92,66 | 64,94 | 48,41 |
December 2021 | 82,09 | 64,94 | 48,41 |
Helaas gaat de complexiteit nog verder. Behalve de markt voor termijncontracten is er ook een zogenaamde ‘spot’-markt waar contracten voor leveringen op zeer korte termijn (day-ahead) worden verhandeld. Energie wordt de ene dag gekocht en de volgende dag geleverd. In tegenstelling tot de termijnmarkt worden de indexcijfers op de spotmarkt berekend tijdens de leveringsperiode. Dat is het geval voor de TTF-DAHW-index, die steunt op het rekenkundige gemiddelde van de dagelijkse bied- en laatkoersen van TTF Day-Ahead (voor werkdagen) en Weekend (voor niet-werkdagen) tijdens het leveringskwartaal. De waarde van de indexeringsparameter voor het lopende kwartaal is bekend aan het eind van het kwartaal.
Maand | TTF-DAHW (€/MWh) |
Januari 2021 | 18,50 |
Februari 2021 | 18,50 |
Maart 2021 | 18,50 |
April 2021 | 24,80 |
Mei 2021 | 24,80 |
Juni 2021 | 24,80 |
Juli 2021 | 47,29 |
Augustus 2021 | 47,29 |
September 2021 | 47,29 |
Oktober 2021 | 92,16 |
November 2021 | 92,16 |
December 2021 | 92,16 |
Sommige leveranciers gebruiken de indexen van de spotmarkt om hun verkoopprijs te bepalen. Dat betekent dat hun reële verkoopprijs pas na de leveringsperiode bekend zal zijn.
Maar hoe vullen deze leveranciers dan een waarde in op hun tariefkaart gedurende de leveringsperiode? Ze passen de door de CREG aanbevolen methodologie toe, die het gebruik van de laatst gepubliceerde waarde van de index in kwestie oplegt. Daarom gebruikt een energiecontract met variabel tarief op basis van een spotindex steeds de indexwaarde die in de voorgaande maand of het voorgaande kwartaal is berekend.
Voor de tariefkaart van november 2021 zal bijvoorbeeld de indexwaarde van het derde kwartaal van hetzelfde jaar gebruikt zijn. Dat kan met name een averechts effect hebben wanneer er sprake is van grote prijsvolatiliteit op de markt, zoals in het vierde kwartaal van 2021 het geval was. Contracten kunnen een abnormaal laag (of hoog) tarief hebben dat waarschijnlijk niet overeenstemt met de reële kosten die de consument voor zijn energie zal betalen.
De beste oplossing als je van energiecontract moet veranderen? De groepsaankoop!
In deze complexe en moeilijke energiecontext is het belangrijker dan ooit om oplossingen te vinden waar je de impact van de stijgende elektriciteits- en gasprijzen op uw facturen mee kunt beperken. Een goede manier om dat te doen is deel te nemen aan een groepsactie. Het concept van groepsaankoop zet immers in op de kracht van de groep om over het meest concurrerend mogelijke contract te onderhandelen. Wanneer de inschrijvingsperiode is afgesloten, gaat Wikipower in onderhandeling met de leveranciers om de scherpste prijs te verkrijgen. Zodra het aanbod is gekozen, staan de deelnemers vrij al dan niet in te schrijven. Bovendien verzorgt Wikipower al het papierwerk om je omschakeling naar een andere leverancier te vergemakkelijken.
Als u daarentegen de volgende groepsaankoop in september niet kunt afwachten, kunt u de verschillende beschikbare aanbiedingen vergelijken dankzij onlinetools zoals Energie-Vergelijker.be om misschien zonder uitstel voordeligere tarieven te vinden.
Ludo Van Calster
12/11/2021Wij hebben ons ingeschreven via Cerlan groepsaankoop.
Alvast bedankt voor het resultaat.
Contract Mega voor 1 jaar.
Vraag:
Is er de mogelijkheid om vb. na 4 maanden over te schakelen naar een andere maatschappij.
Zoja zijn hier dan extra kosten aan verbonden
met vriendelijke groeten
Ludo Van Calster
Océane Debeur
17/11/2021Hallo,
Ja, het is mogelijk. U kunt altijd van contract veranderen, wanneer u maar wilt. U kunt ook het begin van uw contract uitstellen als u wilt.
Met vriendelijke groeten,
Het Wikipower Team
Rouffart Liliane
21/05/2020Ik heb mij al eens ingeschreven maar dat is misschien fout gegaan ?