Formules met vast tarief en variabel tarief zijn bijna onmogelijk te vergelijken, maar ook onderling zijn formules met een variabel tarief moeilijk te vergelijken! Hoe komt dat? Dat is te wijten aan het feit dat de referentie-index die in de prijsformule wordt gebruikt niet altijd dezelfde is: deze keuze wordt overgelaten aan de leverancier, waardoor de index erg verschillende waarden kan aannemen.

In ons vorig voorbeeld is de gebruikte indexparameter de TTF103, een contract dat genoteerd is op de termijnmarkt*. Het wordt om de drie maanden berekend door het rekenkundige gemiddelde van de ICE Endex Dutch TTF Gas Base Load Futures-noteringen (uitgedrukt in €/MWh) te nemen van de maand die voorafgaat aan het leveringskwartaal. Concreet was de TTF103-prijs voor het vierde kwartaal van 2021 berekend op basis van het rekenkundige gemiddelde van de noteringen voor de maand september 2021. De waarde van de indexeringsparameter TTF103 is altijd bekend voor het begin van het betrokken kwartaal.

*Zoals de naam al zegt, kunt u op de termijnmarkt (ook ‘futuresmarkt’ genoemd) energie kopen voor uitgestelde levering. Met andere woorden, er wordt van tevoren onderhandeld over de prijs van de energie die in de toekomst zal worden verbruikt.

Er zijn nog tal van andere indexen op de ‘futuresmarkt’:

TTF101: maandelijkse index. Net als de TTF103 wordt deze berekend in de maand voor de leveringsperiode, met dat verschil dat de TTF101 slechts voor één leveringsmaand geldt.

TTF303: driemaandelijkse index. In tegenstelling tot de TTF103 wordt deze index berekend op basis van het rekenkundige gemiddelde van de noteringen van de drie maanden die aan de levering voorafgaan. Hij blijft drie maanden geldig.

Als de futuresmarkt een hoge volatiliteit vertoont, zoals het geval was in het vierde kwartaal van 2021, zijn er aanzienlijke verschillen tussen de indexen, wat kan worden verklaard door hun verschillende berekeningsmethoden.

Helaas gaat de complexiteit nog verder. Behalve de markt voor termijncontracten is er ook een zogenaamde ‘spot’-markt waar contracten voor leveringen op zeer korte termijn (day-ahead) worden verhandeld. Energie wordt de ene dag gekocht en de volgende dag geleverd. In tegenstelling tot de termijnmarkt worden de indexcijfers op de spotmarkt berekend tijdens de leveringsperiode. Dat is het geval voor de TTF-DAHW-index, die steunt op het rekenkundige gemiddelde van de dagelijkse bied- en laatkoersen van TTF Day-Ahead (voor werkdagen) en Weekend (voor niet-werkdagen) tijdens het leveringskwartaal. De waarde van de indexeringsparameter voor het lopende kwartaal is bekend aan het eind van het kwartaal.

Sommige leveranciers gebruiken de indexen van de spotmarkt om hun verkoopprijs te bepalen. Dat betekent dat hun reële verkoopprijs pas na de leveringsperiode bekend zal zijn.

Maar hoe vullen deze leveranciers dan een waarde in op hun tariefkaart gedurende de leveringsperiode? Ze passen de door de CREG aanbevolen methodologie toe, die het gebruik van de laatst gepubliceerde waarde van de index in kwestie oplegt. Daarom gebruikt een energiecontract met variabel tarief op basis van een spotindex steeds de indexwaarde die in de voorgaande maand of het voorgaande kwartaal is berekend.

Voor de tariefkaart van november 2021 zal bijvoorbeeld de indexwaarde van het derde kwartaal van hetzelfde jaar gebruikt zijn. Dat kan met name een averechts effect hebben wanneer er sprake is van grote prijsvolatiliteit op de markt, zoals in het vierde kwartaal van 2021 het geval was. Contracten kunnen een abnormaal laag (of hoog) tarief hebben dat waarschijnlijk niet overeenstemt met de reële kosten die de consument voor zijn energie zal betalen.