Als je je net als zoveel andere consumenten afvraagt hoe je je energiefactuur kunt verlagen, dan heb je nu misschien de oplossing gevonden: gebruik hernieuwbare energie!
Hernieuwbare energiebronnen zijn ideaal voor de verwarming van je woning of de productie van elektriciteit en zijn al jaren een groot succes omdat de verschillende technologieën zo’n mooie evoluties doormaken. Hun kostprijs wordt trouwens steeds scherper.
Klaar om ook van hun voordelen te genieten?
Inhoud
Wat is hernieuwbare energie?
Energie is hernieuwbaar als ze afkomstig is van bronnen die de natuur sneller vormt of vernieuwt dan de mens ze kan opmaken. Ze is dus onuitputtelijk.
Hernieuwbare energie komt dan ook uit de zon, de wind, de aarde (die warmte afgeeft) en biomassa (organisch materiaal van plantaardige of dierlijke oorsprong).
Door hernieuwbare energie te gebruiken, voorkom je niet alleen dat bepaalde bronnen uitgeput geraken, het is ook nog eens goed voor het milieu. Deze energie veroorzaakt immers heel weinig CO2, wat ze de bijnaam ‘schone energie’ oplevert.
Dat groene karakter staat haaks op de eigenschappen van fossiele energiebronnen (aardolie, aardgas, steenkool), die met de vinger worden gewezen voor de luchtvervuiling veroorzaakt door hun verbranding en voor de uitputting van hun voorraden.
Hernieuwbare energie voor de productie van groene stroom
1. Fotovoltaïsche zonne-energie
Zonne-energie gebruiken om elektriciteit op te wekken, is heel eenvoudig: je installeert gewoon zonnepanelen op je dak!
Die panelen bestaan uit siliciumcellen, een accumulator en een omvormer, en kunnen redelijk wat elektriciteit opwekken, afhankelijk van hun blootstelling aan de zon en hun vermogen.
Het is dus heel belangrijk dat je ze slim uitkiest en correct laat installeren. Doe hiervoor een beroep op een erkende installateur, het liefst gecertificeerd door RESCert. Dankzij dit systeem van bekwaamheidscertificaten, die geldig zijn in zowel Vlaanderen en Wallonië als Brussel, ben je zeker van de betrouwbaarheid en kwaliteit van de installateurs.
Zodra je fotovoltaïsche installatie is aangesloten op het elektriciteitsnet van je DNB (distributienetbeheerder), kunnen er zich drie situaties voordoen:
- Je verbruikt direct alle elektriciteit die je panelen opwekken, waardoor je geen kilowattuur (kWh) van het net moet afnemen;
- Als je te veel produceert of de elektriciteit niet meteen kunt gebruiken, wordt ze in het net geïnjecteerd, omdat opslaan niet gemakkelijk is;
- Je productie volstaat niet om in je behoefte aan elektriciteit te voorzien en je haalt de energie van het net.
Investeer je in zonnepanelen? Druk je installatiekosten met de groepsaankoop van Wikipower!
Wat brengen zonnepanelen op?
Zonnepanelen laten plaatsen is een grote investering. Reken tussen 1400 en 1800 euro per kilowattpiek (kWp), afhankelijk van de situatie. Maar het is ooit anders geweest … Zonnepanelen worden gelukkig steeds goedkoper en krachtiger sinds het einde van de jaren 2000.
Maar uiteraard zijn ze niet allemaal even goed. Vergelijk hun eigenschappen dan ook grondig! Als je er niet bekaaid uit wilt komen, zul je je ook moeten verdiepen in de merken en firma’s, want ze nemen niet allemaal dezelfde prestaties op in hun offerte. Naast de intiële investering in zonnepanelen komen er achteraf nog wat kosten bij kijken, bijvoorbeeld bij onderhoud of in geval van een eventuele reparatie.
Er zijn nog andere tips om de prijs van zonnepanelen te laten dalen, zoals deelnemen aan een groepsaankoop van zonnepanelen en onderzoek doen naar de premies die je Gewest aanbiedt.
Overzicht van de situatie voor eigenaars van zonnepanelen in ieder Gewest:
In Vlaanderen is de terugdraaiende teller nu officieel verleden tijd. Ook het prosumententarief is binnenkort niet meer van toepassing. Heb je nog een analoge teller, dan geniet je voorlopig nog van het systeem van terugdraaiende teller. Heb je al een digitale meter, dan schakel je verplicht over op het (minder voordelige) injectietarief.
In Wallonië zullen eigenaars van zonnepanelen moeten bijdragen aan de netkosten naargelang hun werkelijke verbruik. Die wijziging vertaalde zich in de invoering van een prosumententarief. Het werd van kracht op 1 oktober 2020. Prosumenten kunnen kiezen tussen een proportioneel tarief en een forfaitair tarief.
In Brussel bestaat het compensatiesysteem (de terugdraaiende teller) sinds 1 januari 2020 niet meer voor het gedeelte van de transmissiekosten. De eigenaars van zonnepanelen kunnen wel nog altijd groenestroomcertificaten krijgen. Zo is hun investering in 5 tot 7 jaar al terugbetaald.
Maar zelfs zonder premie of compensatiesysteem zullen zonnepanelen voordelig zijn. Het bewijs: in gunstige omstandigheden zou het rendement meer dan 4% moeten bedragen, terwijl de consument zijn investering kan terugverdienen in 7 tot 15 jaar tijd.
Als je weet dat een zonnepaneel zo’n 25 jaar meegaat, zul je dus nog jaren van gratis elektriciteit genieten!
2. Windenergie
Ter herinnering: bij windenergie wordt geprofiteerd van de kinetische energie van wind. Concreet laat die al blazend de wieken van de windmolen draaien, wat de elektriciteitsgenerator in gang zet en zo elektriciteit opwekt.
In België stijgt het aandeel van de windmolen in de productie van elektriciteit regelmatig. Die trend, die in heel Europa zichtbaar is, illustreert de wens van de verschillende landen om het gebruik van hernieuwbare energie te bevorderen.
De sector wordt echter geconfronteerd met verschillende moeilijkheden. Vooral in Wallonië verzetten veel omwonenden zich tegen windmolens omdat ze bang zijn voor overlast. Maar er zijn ook mensen die dit soort van initiatieven net steunen en coöperatiesvormen, zoals COCITER en Enercoop, om groene stroom te leveren aan de burgers.
Net als bij fotovoltaïsche zonne-energie wordt de door een windmolen opgewekte elektriciteit ofwel verbruikt door de eigenaar van de installatie, ofwel geïnjecteerd in het net van de DNB als de windmolen daarop is aangesloten. De huishoudelijke windmolen is dus ook, in theorie, een mooi alternatief voor wie zijn energiefactuur wil verlagen.
Is de installatie van een huishoudelijke windmolen interessant?
Niet iedereen kan een windmolen laten plaatsen op zijn dak of in zijn tuin. Het terrein moet immers aan verschillende voorwaarden voldoen. Zo moet er continu genoeg wind zijn om te verzekeren dat de installatie optimaal werkt.
De rentabiliteit van een windmolen voor particulieren is in ons land echter beperkt door de gemiddelde windsnelheid: 6 tot 7 m/s (25 km/u) aan de kust en 2 tot 4 m/s (14 km/u) in Hoog-België, aldus het KMI. Om je een idee te geven: je hebt normaal gezien 6 m/s (21 km/u) nodig.
Om in België een huishoudelijke windmolen te mogen plaatsen, heb je doorgaans trouwens een stedenbouwkundige vergunning van de gemeente nodig. Laat je dus eerst en vooral adviseren door deskundigen. Zij zullen de ligging van het terrein bestuderen, je noden bepalen en je toekomstige elektriciteitsverbruik berekenen.
Het kostenplaatje? Reken tussen 10.000 en 40.000 euro, afhankelijk van het vermogen. Je investering is in minstens 15 jaar tijd terugbetaald.
En de voordelen van de huishoudelijke windmolen? Afhankelijk van het Gewest kun je financiële steun krijgen, bovenop de groenestroomcertificaten die de drie regulatoren aanbieden (VREG, Brugel, CWaPE).
3. Waterkracht
De kracht van water in al zijn vormen benutten: dat is het principe van waterkracht.
In tegenstelling tot de zon, die rechtstreeks energie opwekt in de vorm van lichtstralen, wekt water niet rechtstreeks energie op. Het is de beweging van het water die dit doet. De stroom van waterlopen en rivieren en de kracht van watervallen worden gebruikt voor de aandrijving van de waterkrachtcentrales. Dit zijn moderne versies van onze oude watermolens.
In België baat ENGIE, de historische energieleverancier, nu drie types van centrales uit die elektriciteit opwekken dankzij de kracht van water:
- De spaarbekkencentrale van Coo (centrale met grote waterreservoirs);
- Kleine riviercentrales (centrales op een ingedijkte waterloop die werken zonder stuwdam);
- Stuwdamcentrales.
Als particulier kun je ook waterkracht gebruiken om je eigen elektriciteit op te wekken. Je moet dan wel een eigen molen hebben en er moet een waterloop langs of door je tuin lopen.
Is een kleine waterkrachtcentrale interessant?
Je moet al aan talloze voorwaarden voldoen om van waterkracht te kunnen genieten. Op administratief vlak moet je beschikken over een waterrecht, moet je voldoen aan stedenbouwkundige eisen en moet je de andere gebruikers van de waterloop respecteren. Op technisch vlak moet het terrein vervolgens geschikt zijn voor de ontwikkeling van de gewenste activiteit.
Vereiste inrichtingen zijn bijvoorbeeld een omleidingsdam om de stroom op te vangen en een riviervak of toevoerkanaal. Zo’n kanaal is een must om genoeg valhoogte te creëren.
Trouwens, niet de hele stroom van de waterloop kan worden gebruikt, omwille van technische, sociale en ecologische beperkingen (bescherming van het waterleven). En als die niet volstaat, kun je dus onmogelijk gebruikmaken van de waterkracht.
Afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid energie kun je alle opgewekte elektriciteit verkopen, enkel het overschot verkopen of er afnemen van het net.
Doe voor een haalbaarheidsstudie van zo’n project tot slot een beroep op deskundigen.
Beschikbare financiële steun
Het is ook mogelijk dat je voor een waterkrachtinstallatie groenestroomcertificaten krijgt van CWaPE, Brugel of de VREG. Op die manier willen de Gewesten investeringen in verschillende duurzame technologieën stimuleren.
Naast deze steunmaatregel bestaat er in bepaalde gevallen ook andere hulp. De vorm ervan hangt vooral af van je statuut (particulier, onderneming, overheid), de leeftijd van het gebouw en het type van werken aan het waterkrachtterrein. Vraag inlichtingen bij het departement Energie van je Gewest, want met die hulp kun je de aankoopprijs van de waterkrachtinstallatie, die anders enkele duizenden euro bedraagt, toch enigszins drukken. Het is moeilijk om die prijs nauwkeurig te bepalen omdat hij afhankelijk is van talloze criteria, zoals de vereiste werken, het type van mini-centrale en het geïnstalleerde vermogen.
Hernieuwbare energie voor de verwarming van de woning
4. Thermische zonne-energie
Terwijl fotovoltaïsche zonnepanelen elektriciteit opwekken, produceren de zonnecollectors van een zonneboiler warmte. Hiervoor maken ze gewoon gebruik van zonnestralen die hun warmteoverdrachtsvloeistof zullen verwarmen. Die vloeistof gaat vervolgens gewoon naar de opslagtank en brengt haar warmte over op het water van je douche of kranen, en zelfs je centrale verwarming.
Een verwarmingsketel blijft doorgaans noodzakelijk om je thermisch comfort te verzekeren op bewolkte dagen. Daarom wordt deze technologie in België hoofdzakelijk gebruikt voor de productie van sanitair warm water.
Welke besparing levert een zonneboiler op?
Investeren in een zonneboiler is ideaal om je energiefactuur te drukken. Maar die investering loont pas als je dak genoeg zon krijgt. Om een goed rendement op te leveren, moeten de thermische zonnepanelen bovendien tussen het zuidoosten en zuidwesten zijn gericht en een helling van 25 tot 60° ten aanzien van de horizontale as hebben.
Er zijn allerlei soorten thermische zonnecollectors verkrijgbaar. Laat je dus adviseren door een erkend professional als je zeker wilt zijn dat je de beste collectors voor jouw situatie koopt. Met de juiste zonneboiler kun je immers voorzien in meer dan de helft van je jaarlijks verbruik van warm water.
De prijs van een installatie voor thermische zonne-energie hangt onder meer af van de oppervlakte van de zonnecollectors, het volume van de warmwatertank en je noden (warm water + verwarming of één van beide). Uiteraard heeft ook de keuze van de installateur en het materiaal (merk, kwaliteit) een invloed op het eindbedrag op de factuur. Dus één tip: vergelijk de tarieven en aangeboden diensten! Wat stelt je installateur bijvoorbeeld voor als er problemen voorvallen?
Doorgaans heb je voor een zonneboiler voor een huishouden van vier personen een budget van 4000 tot 10.000 euro incl. btw nodig.
Beschikbare financiële steun
Om je kosten te drukken, kun je genieten van premies voor de plaatsing van thermische zonnepanelen. In Vlaanderen zijn de voorwaarden vrij ingewikkeld en afhankelijk van wat voor installatie je plaatste en wanneer. Voor meer info verwijzen we door naar de site van de Vlaamse overheid.
Onder bepaalde voorwaarden kent het Waalse Gewest 1500 euro toe, terwijl Leefmilieu Brussel 2500, 3000 of 3500 euro biedt, afhankelijk van het aantal m² aan collectors en het aantal woningen dat door de installatie moet worden bediend. Neem tot slot contact op met je gemeente om na te gaan of ook zij premies uitreikt voor dit type van installatie.
5. Biomassa
Biomassa is het geheel van organische stoffen van dierlijke oorsprong, zoals kadavers en mest van dieren, of van plantaardige oorsprong (voedingsafval, hout, bladeren).
Die resten bevatten koolstof. Ze zijn dus een belangrijke bron van energie die op verschillende manieren kan worden gebruikt. Met biomassa kun je dus warmte, elektriciteit of biobrandstoffen voor het transport produceren. Brandhout is de meest gebruikte energiebron. Er worden houtblokken, pellets of houtsnippers van gemaakt.
Is investeren in een biomassaketel een goed idee?
De bekendste verwarmingssystemen op hout zijn zonder enige twijfel de openhaard, de pellet- of houtkachel, en de inbouwhaard. Maar je kunt je hele huis ook verwarmen met biomassa dankzij een biomassaketel voor particulieren, om zo je verwarmingsfactuur te verlagen met wel 60%. Deze houtketels zijn niet alleen goedkoper maar ook milieuvriendelijker dan modellen die op fossiele energie werken. Ze zijn dus rendabel op lange termijn!
Gezien hun hoge rendement en de huidige energieprijzen zoals opgetekend door APERe zouden ze ons bijna laten vergeten wat een grote investering ze toch eisen, namelijk 7500 tot 10.000 euro, exclusief installatiekosten. Plaatsing inbegrepen kost een individuele biomassaketel tussen 10.000 en 15.000 euro.
Maar goed nieuws voor ons Belgen, want aan beide kanten van de taalgrens bestaan er premies voor biomassaketels. Voor de Vlaamse premies kijk je hier, voor de Waalse premies hier.
Wist je dit al? In de keuze van een houtketel die aan jouw situatie is aangepast, zul je je moeten buigen over het type van brandstof. Een houtkachel heeft immers een ander rendement dan een pelletkachel, maar ook een ander energieverbruik en andere installatievereisten. Weet ook dat je voor een pelletkachel een voorraadbak nodig zult hebben.
6. Geothermie
Geothermische energie is de energie uit de warmte die in de aarde zit. Het is de bedoeling die op te vangen om ermee te verwarmen of zelfs om elektriciteit mee op te wekken wanneer de temperatuur van het geothermisch reservoir hoog genoeg is.
Voor particulieren is geothermie van het type ‘heel lage energie’ het interessantst. Met behulp van de buitenwarmte maakt deze technologie het mogelijk om de warmte uit het grondwater, de lucht of de bodem te halen. Hiervoor wordt een warmtepomp gebruikt. Het is een ideaal systeem om tot 75% te besparen op je energiefactuur omdat je er sanitair warm water mee kunt produceren én er je woning mee kunt verwarmen of afkoelen. In dat laatste geval heb je een airconditioning-warmtepomp nodig, dus een reversibele warmtepomp. Die haalt de warmte uit de binnenlucht en voert die af naar buiten.
Welke warmtepomp kies je het best?
Er bestaan verschillende types van warmtepompen, ingedeeld op basis van de gebruikte koudebron:
- Aerothermische warmtepomp (haalt de energie uit de lucht);
- Hydrothermische warmtepomp (haalt de energie uit het grondwater of het oppervlaktewater);
- Geothermische warmtepomp (haalt de energie uit de grond).
In België kan de aankoop van een aerothermische warmtepomp een goed idee zijn omwille van ons gematigde klimaat. Bovendien is dit type van warmtepomp nog betaalbaar en toch efficiënt.
Het hydrothermische model brengt voor een goede werking dan weer eisen op het vlak van water mee. Een ander nadeel: je hebt meerdere vergunningen nodig om toegang te krijgen tot het grondwater of het oppervlaktewater.
De geothermische warmtepomp heeft het voordeel de min of meer constante warmte van de aarde te gebruiken, op ieder moment van het jaar. De plaatsing ervan vereist echter boorwerken en, in het geval van een horizontale collector, ook grondwerken.
Investeren in een warmtepomp
De installatieprijs van een warmtepomp hangt onder meer af van de eigenschappen van je woning, de gebruikte energiebron en het vereiste vermogen. Het is dus moeilijk om je een nauwkeurige prijs te geven … Reken voor een complete installatie wel tussen 5000 en 20.000 euro incl. btw.
Omdat je hiervoor toch diep in de buidel moet tasten, profiteer je het best van de premies die je Gewest toekent. Woon je in de hoofdstad? Neem dan eens een kijkje bij de premies van Leefmilieu Brussel.
Benieuwd hoe iedere technologie precies werkt? Breng dan zeker eens een bezoekje aan een vakbeurs!
Kortom
Zoals je kon vaststellen, bestaan er heel wat manieren om je huis te voorzien van hernieuwbare energie. Het is uiteraard moeilijk om ze allemaal te combineren, omwille van het vereiste budget of beperkingen in het terrein.
Toch zijn sommige technologieën perfect haalbaar, zelfs voor kleinere budgetten. En dat geldt vooral voor zonnepanelen. Dit is zonder twijfel de populairste en gemakkelijkst toe te passen hernieuwbare oplossing.
Huishoudens combineren hun fotovoltaïsche zonnepanelen trouwens niet zelden met een thermische zonne-installatie. Zo kunnen ze hun woning tegelijk verlichten en verwarmen met de zon.
Welke hernieuwbare energie ga jij gebruiken voor je huis?
Klaar om te investeren in groene stroom?
Installeer hoogwaardige zonnepanelen voor een scherpe prijs dankzij de groepsaankoop van Wikipower!
