2020 was een jaar om niet snel te vergeten. Van onze gezondheid tot ons sociaal leven maar ook onze financiën en zelfs de energieprijzen: de impact van de coronacrisis was enorm. Financieel kregen sommige huishoudens zware klappen door aanhoudende werkloosheid, terwijl anderen net veel konden sparen door het vele binnenblijven en de lagere energieprijzen. Wordt 2021 een even bewogen jaar? Op energievlak staan er in ieder geval een aantal veranderingen op het programma, met name wat de installatie van zonnepanelen betreft. Wat kunnen we precies verwachten? Wat is de impact op onze portemonnee? Je leest het in dit artikel over de top 10 met maatregelen die je energiebudget kunnen beïnvloeden gedurende dit nieuwe jaar.
Prijsstijgingen, nieuwe premies… : blijf op de hoogte van het energienieuws via de nieuwsbrief van Wikipower!
De energieprijs in al haar facetten
1. Gaan de gas- en stroomprijzen weer stijgen?
Met de langverwachte komst van een vaccin tegen COVID-19, zullen economische activiteiten hopelijk langzaamaan weer terugkeren naar hun oorspronkelijke ritme. Dat zou de olieprijzen weer moeten doen stijgen, wat op zijn beurt de stroom- en gasprijzen in de lucht zal doen schieten. Ter herinnering: de energieprijzen bereikten vorige april een dieptepunt vanwege de eerste lockdown.
Het Sociaal mazoutfonds plant voor mensen in energiearmoede de verwarmingsfactuur te betalen. Op hoeveel geld je recht hebt, hangt af van je inkomen, leeftijd en aantal personen ter laste. Voor meer info neem je contact op met het Sociaal Mazoutfonds. En mocht je toch geen recht hebben op extra hulp, dan bestaan er gelukkig heel wat manieren om op eigen krachten je verwarmingsfactuur te verlagen.
>> Voor meer info : De prijs van elektriciteit per kWh in België | De gasprijs per m3 in België
Vergeet echter niet dat eventuele prijsstijgingen pure speculatie blijven. De energiemarkten staan onder invloed van talrijke factoren waarvan niemand de toekomst kan voorspellen. Het enige wat we weten is dat, buiten als er een nieuwe crisis opduitk, de prijzen niet snel opnieuw hun huidige lage niveau zullen bereiken. In de laatste drie maanden van 2020 begonnen ze trouwens weer te stijgen.
Maar ondanks die lichte stijging zijn de huidige tarieven nog bijzonder interessant. Wanneer je de afgelopen maanden nog niet van energiecontract veranderd bent, is dit misschien je laatste kans om te profiteren van de lage gas- en stroomprijzen voor ze weer hun oude niveau bereiken!
2. Een stijging van het sociaal tarief, maar een versoepeling van de voorwaarden
Het sociaal tarief voor elektriciteit en gas is hoger sinds 1 januari 2021. Voor elektriciteit gaat het om een stijging van 10%, voor aardgas van 15%.
Maar goed nieuws voor huishoudens die het financieel moeilijk hebben: vanaf februari 2021 komen meer mensen in aanmerking voor het sociaal tarief. Zo zullen 447.000 meer mensen er van kunnen profiteren vanaf 2021. Volgende mensen komen o.a. in aanmerking:
- gepensioneerden;
- éénoudergezinnen met financiële moelijkheden;
- mensen die minder dan of ongeveer 20.000 euro bruto per jaar verdienen.
De gewesten hadden de toelatingsvoorwaarden voor het sociaal tarief in 2020 al versoepeld, in afwachting van het eind van de pandemie. De Waalse regering bijvoorbeeld heeft een nieuw statuut van beschermd cliënt gecreëerd, die van het sociaal tarief kunnen profiteren gedurende één jaar. De Brusselse regulator, Brugel, heeft hetzelfde gedaan door in de hoofdstad het sociaal statuut uit te breiden naar huishoudens die getroffen werden door de coronacrisis.
3. De federale bijdrage daalt én stijgt
In december publiceerde de CREG het bedrag van de federale bijdragen voor elektriciteit en aardgas. Die van gas kende een lichte daling voor 2021, van 0,7416 EUR per MWh naar 0,6482 EUR.
De federale bijdrage voor elektriciteit daarentegen stijgt. Die stijgt van 3,1428 EUR per verbruikte MWh naar 3,4700 EUR.
Ter info, deze bijdragen zijn “een toeslag die geheven wordt op de in België verbruikte hoeveelheid elektriciteit en aardgas ter financiering van sommige openbare dienstverplichtingen en van de kosten verbonden aan de regulering van en de controle op de elektriciteits- en aardgasmarkt” (bron: CREG). Met andere woorden, ze dekken de werkingskosten van de CREG, ondersteunen de kernuitstap en de inspanningen om broeikasgassen tegen te gaan en financieren sociale maatregelen ten gunste van minderbedeelden.4716
4. Verhoging van de federale toeslag voor de productie van groene elektriciteit
Om de energietransitie (en meer bepaald de productie van groene elektriciteit door offshore windmolens), te financieren, kent de federale staat groenestroomcertificaten toe. De transportnetbeheerders (TNB) moeten deze groene certificaten kopen voor een vaste prijs die hoger ligt dan hun werkelijke marktwaarde. Om dat verschil te compenseren, rekent de federale staat de consument elk jaar een toeslag aan ten gunste van de TNB’s, Elia in ons geval.
In 2020 bedroeg de federale toeslag 9,0141 EUR per MWh. In 2021 stijgt die naar 11,6852 EUR. De woordvoerder van het kabinet van de federale minister van Energie Marie Christine Marghem wil echter geruststellen. Hij beklemtoont dat ondanks een absolute stijging van de toeslag de bijdrage van de consument in de ontwikkeling van hernieuwbare energie in werkelijkheid is gedaald.
Zonne-energie: elk gewest zijn eigen regels
Zonne-energie is in België geen simpele materie vanweg het gebrek aan uniformiteit. Elk gewest hanteert zijn eigen regels m.b.t. de regels die ze ‘prosumenten’ oplegt. Om orde te scheppen in die chaos, geven we hieronder een overzicht van alles wat er in op 1 januari 2021 verandert.
5. In Brussel: eind van het systeem van de derde betaler en minder groene certificaten
Eén ding staat vast: in de hoofdstad beweegt het. In 2020 zagen eigenaars van Brusselse zonnepanelen het compensatiesysteem verdwijnen. In 2021 wordt uit het systeem van derde investering de stekker getrokkken.
Ter herinnering: bij dit systeem zorgde een derde partij voor de volledige financiering van je zonnepanelen, en in ruil kreeg zij tien jaar lang jouw groencertificaten. Na afloop van deze periode kon je die pannelen voor een symbolisch bedrag van 1 euro terugkopen.
Maar dat is in 2021 dus voorbij. Nieuwe installaties kunnen zo niet meer gefinancierd worden. Oude financieringscontracten daarentegen worden door die maatregelen niet geraakt.
Ook het aantal uitgereikte groencertificaten is gedaald. Een nieuwe installatie krijgt dus 17% minder groencertificaten dan een installatie van voor 1 januari 2021. Die daling was al begonnen in april 2020, maar haar ingang werd uitgesteld naar het nieuwe jaar.
>> Ook lezen: Groencertificaten in Brussel: wat is de situatie in 2021?
6. In Wallonië : het prosumentarief gaat eindelijk in
Technisch gezien zou het prosumententarief in Wallonië je financiën niet door elkaar mogen schudden. De reden daarvoor is simpel: de Waalse regering voorziet een compensatie die het tarief 100% dekt in 2020 en in 2021.
Het is nochtans mogelijk dat je een voorschot moet terugbetalen terwijl je nog op je premie wacht. Informeer je dus bij je leverancier om te weten of dat het geval is, en pas je maandelijkse budgetten eventueel aan.
7. In Vlaanderen komen de premies terug
Als reactie op het nieuwe tariefsysteem voor de prosumenten heeft de Vlaamse regering besloten de premies voor het installeren van zonnepanelen terug in te voeren.
De nieuwe tarieven betekenen een einde van het systeem van de terugdraaiende teller. In concreto wil dat zeggen dat ongebruikte elektriciteit die terug in het systeem geïnjecteerd wordt, terugbetaald zal worden aan een apart tarief, het injectietarief. Dat compenseert de elektriciteit nog niet die van het systeem afgenomen werd. Om ervoor te zorgen dat installaties van huishoudens met een lage autoconsumptie ook rendabel blijven, heeft de Vlaamse regering een nieuwe premie van maximaal 1.500 euro ingevoerd met een plafond van 40% van de totale kostprijs van de installatie.
Zonnepanelen zijn nog altijd rendabel!
Je denkt na over zonnepanelen? We staan je hier heel graag in bij!
Op weg naar minder energieverspilling
Dit jaar vat België de koe bij de horens betreffende warmteverlies in gebouwen. Talrijke nieuwe regels en premies steken de kop op om particulieren en bedrijven aan te moedigen energierenovatiewerken uit te voeren.
8. Vlaanderen: renovatie krijgt prioriteit
In Vlaanderen steken we een tandje bij om energieverlies in een gebouw te beperken. Zo steken volgende reguleringen en premies m.b.t. energierenovatie de kop op:
- Uitreiken van hogere renovatiepremies aan huishoudens die uitsluitend nachttarief betalen: om daar van te genieten, moeten de huishoudens in kwestie op voorhand hun verwarmingssysteem vervangen of isolatie verbeteren om hun stroomverbruik te verlagen
- Verplichte renovatie van nieuw verworven eigendommen: als je in 2021 een eigendom erft of aankoopt dat niet aan de energienormen voldoet, heb je 5 jaar om het aan de energienormen te doen voldoen. Dat brengt vaak isolatiewerken of de installatie van een nieuwe ketel met zich mee.
- Uitreiken van bijkomende renovaties: heb je al een eigendom met een slechte energieprestatie, dan heb je er alle belang bij het binnen de vijf jaar te renoveren. Zodra dat aan de normen voldoet, zal je kunnen profiteren van de “EPC-labelpremie” vanaf dit jaar.
9. Brussel: premies om ketels te vervangen en werken aan te moedigen
In 2021 trekt Brussel een budget van 30 miljoen euro uit voor energiepremies. Brusselaars: het is dus het perfecte moment om je isolatiewerken uit te voeren!
Die boost is onderdeel van de milieudoelstellingen van het gewest (de CO₂-uitstoot tegen 2030 met 40% naar beneden krijgen t.o.v. het niveau in 2030). Concreet staan de Brusselaars volgende veranderingen te wachten:
- Een bonus voor de energiepremies : al van toepassing sinds september 2020, wil deze bijkomende premie de bouwsector steunen, die bijzonder hard getroffen werd door de coronacrisis, door huishoudens aan te moedigen isolatiewerken uit te voeren. Hij is geldig tot december 2021 en biedt de mogelijkheid om tot 70% van de werken terugbetaald te krijgen. Aan auditpremies zal bovendien een bonus van 25% vasthangen.
- Een verwaringsbonus voor wie zijn ketel vervangt: die moet huishoudens ertoe aansporen hun mazoutketel door bijvoorbeeld een zonneboiler of warmtepomp te vervangen
- Een premie voor via de tool “TOTEM”. Dankzij deze premie zijn studies toegankelijker, zodat mensen de beste en meest milieuvriendelijke keuze maken voor hun materialen en bouwelementen
Voor meer info surf je naar de site van het Brussels gewest.
En verder?
10. Kerndebat
In België is de kernuitstap voorzien voor 2025. Maar de experts blijven perplex. Hebben we over 5 jaar echt de middelen om onze kerncentrales te sluiten zonder dat de vooropgestelde klimaatdoelstellingen in het gedrang komen? Als de centrales openblijven, kunnen we onszelf beschermen tegen een ramp als die van Fukushima of Tsjernobyl? En wat met het risico op een black-out en de elektriciteitsprijzen als de stroom op een andere manier geproduceerd moet worden?
Met de naderende einddatum en de weinige alternatieven in België op dit moment bestaat er geen twijfel over dat het kerndebat in alle hevigheid zal losbarsten in 2021. Het kan trouwens niet los gezien worden van de getroffen maatregelen om de koolstofneutraliteit te bereiken. Wordt vervolgd …
Hebben we de belangrijkste aandachtspunten voor je energiebudget in 2021 besproken? Wil je graag ook andere belangrijke maatregelen op het lijstje zien? Laat een opmerking achter!
